Zaman Çizelgesinde Intel İşlemci Nesilleri: Tarih ve Gelişim

İçindekiler

• Intel CPU Adlarını ve Numaralarını Anlamak
• Erken Intel İşlemci Nesilleri
  • 1971-81: 4004, 8008 ve 8800
    • Intel 4004
    • Intel 8008
    • Intel 8080
  • 1978-82: iAPX 86 (8086), 8088 ve 80186 (16 bit)
  • 1981: iAPX432
  • 1982: 80286
  • 1985-94: 386 ve 376
    • Intel Dizüstü Bilgisayar Pazar Payını Artırdı
  • 1989: 486 ve i860
• Pentium'un Şafağı ve Ötesi
  • 1993: Pentium (P5, i586)
  • 1994-99: Intel Pentium III İşlemci ve Ondan Önce Gelen Sorunlar
  • 1995: Pentium Pro (P6, i686)
  • 1997: Pentium II ve Pentium II Xeon
  • 1998: Celeron
  • 1999: Pentium III ve Pentium III Xeon
  • 2000: Pentium 4
  • 2001: Xeon
  • 2001: İtanyum
  • 2002: Hyper-Threading
  • 2003: Pentium M
  • 2005: Pentium D
  • 2006: Çekirdek 2 Duo
  • 2007: Intel vPro
• Modern Intel İşlemci Nesilleri
  • 2008: Çekirdek i-Serisi
  • 2010: Core i3, i5, i7 İşlemciler
  • 2012: Intel SoC'ler
  • 2013: Core i-Serisi – Haswell
  • 2015: Broadwell'in
  • 2016: Kaby Gölü
  • 2017: Buz Gölü
  • 2020: Kaplan Gölü
  • 2021: Kızılağaç Gölü
  • 2022: Raptor Gölü
  • 2023: Meteor Gölü
• Çözüm
• SSS
  • Intel serisinde hangi işlemci en iyisi olarak değerlendiriliyor?
  • Intel 14. nesil ne zaman piyasaya sürüldü?
  • Intel'in 13. nesli şu anda mevcut mu?

Intel işlemcilerin evrimi büyüleyici bir tarihtir.

1968'de Gordon Moore, Bob Noyce'un evine gitti ve orada mevcut işlerinin durumu ve yeni bir şirketin potansiyeli hakkında konuştular.

Bu önemli karşılaşma, 18 Temmuz 1968'de Intel'in doğuşuna yol açtı. Şirket, önümüzdeki yıllarda teknolojinin çehresini değiştirecekti.

Bu makale Intel işlemcilerin tarihini inceleyecek . Intel'i herkesin tanıdığı bir isim haline getiren çığır açan keşifler, ikonik tasarımlar ve sürekli yenilikler hakkında bilgi edinin.

Hadi başlayalım.

Intel CPU Adlarını ve Numaralarını Anlamak

Intel işlemcilerin zaman çizelgesine geçmeden önce ilk olarak her bir Intel CPU modelinin ne anlama geldiğinin ayrıntılarını tartışalım.

Model adında kafa karıştırıcı olabilecek çok sayıda rakam ve harf bulunmaktadır.

Her Intel işlemcide aşağıdaki ayrıntılar bulunur:

Marka : Bu, Core, Pentium, Xeon ve Celeron dahil olmak üzere tüm ürün yelpazesini ifade eder.

Marka değiştirici : İşlemcinin söz konusu marka altındaki performansını tanımlar.Bir marka değiştiricinin değeri, performansıyla birlikte artar. Örneğin i3, i5, i7 ve i9.

Nesil göstergesi : İşlemci numarasının ilk bir veya iki hanesi CPU'nun neslini temsil eder.Örneğin yukarıdaki ekran görüntüsünde “Core i5-1035G1” ifadesini göreceksiniz. “1” 1. nesil anlamına gelir.

SKU : Bu, işlemci numarasının son üç hanesini ifade eder.SKU'nun yüksek olması, işlemcinin daha fazla özelliğe sahip olduğu anlamına gelir. Core i5-1035G1'in SKU'su "035"tir.

Ürün grupları için son ek : “Core i5-1035G1”in son harfi “G1”dir.CPU'nun özellikleridir. Intel Core'un ürün grubu son eklerinden bazıları, yüksek performanslı grafikler için "H", kilitsiz hız aşırtma için "K", üst düzey grafiklere sahip masaüstü işlemciler için "C" vb.'yi içerir.

Her Intel işlemcide aşağıdaki ayrıntılar bulunur:

Marka : Bu, Core, Pentium, Xeon ve Celeron dahil olmak üzere tüm ürün yelpazesini ifade eder.

Marka değiştirici : İşlemcinin söz konusu marka altındaki performansını tanımlar.Bir marka değiştiricinin değeri, performansıyla birlikte artar. Örneğin i3, i5, i7 ve i9.

Nesil göstergesi : İşlemci numarasının ilk bir veya iki hanesi CPU'nun neslini temsil eder.Örneğin yukarıdaki ekran görüntüsünde “Core i5-1035G1” ifadesini göreceksiniz. “1” 1. nesil anlamına gelir.

SKU : Bu, işlemci numarasının son üç hanesini ifade eder.SKU'nun yüksek olması, işlemcinin daha fazla özelliğe sahip olduğu anlamına gelir. Core i5-1035G1'in SKU'su "035"tir.

Ürün grupları için son ek : “Core i5-1035G1”in son harfi “G1”dir.CPU'nun özellikleridir. Intel Core'un ürün grubu son eklerinden bazıları, yüksek performanslı grafikler için "H", kilitsiz hız aşırtma için "K", üst düzey grafiklere sahip masaüstü işlemciler için "C" vb.'yi içerir.

Erken Intel İşlemci Nesilleri

Intel tarafından geliştirilen işlemcilerin evrimi nesiller boyunca önemli ölçüde gelişti. Her nesil arasındaki en önemli değişiklik mimaridir.

Zamanla Intel hız aşırtma, önbellek ve RAM desteğini geliştirdi. Daha yeni CPU'lar daha yüksek saat hızlarına ve daha fazla enerji verimliliğine ulaştı.

Şimdi Intel işlemcilerin zaman çizelgesini ve diğer ilgili bilgileri inceleyelim.

1971-81: 4004, 8008 ve 8800

Intel işlemcileri 1970'lerde 4004, 8008 ve 8800'ün ortaya çıktığı büyük yeniliklere uğradı.

Bu işlemciler, gelecekte bilgi işlem teknolojisinin nasıl gelişeceğini önemli ölçüde etkiledi.

Intel 4004

Intel 4004'ü piyasaya sürdüğünde tüm CPU işlemlerini tek bir çipte birleştirerek pazarı dönüştürdü. Ticari olarak satılan ilk işlemciydi.

Intel 4004'ün 2.300 transistörü vardı ve 108 ila 740 kHz arasındaki saat hızlarını işleyebiliyordu. Bu, saniyede 0,07 milyon talimat (MIPS) performansıyla sonuçlandı.

Not:

Saat hızı, bilgisayarın beyni olarak da adlandırılan bilgisayarın CPU'sunun işlemleri yürütme hızını ifade eder.CPU'nun bir saniyede tamamladığı döngü sayısını ölçer.Bu hız, bilgisayarın bilgi işleme hızını etkilediği için çok önemlidir.

Saat hızı hertz (Hz) cinsinden ölçülür; gigahertz (GHz) ve megahertz (MHz) tipik öneklerdir.Saniyede bir milyon döngü bir megahertz'e, saniyede bir milyar döngü ise bir gigahertz'e eşittir.Daha hızlı saat hızına sahip bir CPU genellikle bilgisayarın bilgileri hızlı bir şekilde işleyebileceği anlamına gelir.

Intel 8008

8008, 3.500 transistör ve 0,5 ila 0,8 MHz saat hızıyla 4004'ü takip etti ve öncelikle Texas Instruments 742 bilgisayarında kullanıldı. 1972'de piyasaya sürüldü.

Intel 8080

Intel, 1974 yılında 4.500 transistörlü ve 2 MHz'e varan saat hızına sahip 8080'i piyasaya sürdü. 8080, Boeing tarafından üretilen AGM-86 seyir füzesinde kullanıldı.

Ayrıca Altair 8800 mikrobilgisayar kitindeki kullanımıyla da tanınıyordu .

1978-82: iAPX 86 (8086), 8088 ve 80186 (16 bit)

Nesle göre listelenen diğer Intel işlemciler iAPX 86 (8086), 8088 ve 80186'dır (16 bit).

iAPX 86 (8086) ve modellerinin 1978 ile 1982 yılları arasında piyasaya sürülmesi, Intel'in işlemci gelişiminde önemli bir dönüm noktasıydı.

1978'de iAPX 86 (8086) piyasaya sürüldüğünde Intel'in ilk 16 bit CPU'su satışa sunuldu. 29.000 transistöre ve 5 ila 10 MHz saat hızına sahipti.

Bu çip, Intel'in pazar hakimiyetini artıran kalıcı x86 mimarisinin kurulmasına yardımcı oldu.

1978'de Intel, 8086 ile neredeyse aynı olan ancak 8 bitlik dahili veriyoluna sahip 8088'i eş zamanlı olarak piyasaya sürdü.

8088, kişisel bilgisayar tarihinde bir dönüm noktası olan ilk IBM PC'de çok önemli bir rol oynadı.

1981: iAPX432

iAPX 432, daha az başarılı olan Intel işlemci nesillerinden biridir. 432, 1981'de piyasaya çıktı ve Intel'in 32 bit tasarımdaki ilk girişimiydi.

Entegre bellek yönetimi ve çoklu görev özelliklerine sahip inanılmaz derecede karmaşık bir mimariye sahipti.

Karmaşıklığına rağmen bu işlemcinin üretim maliyetleri onu popülerliğini yitirdi ve yeni 80286 mimarisinden daha yavaş olması nedeniyle ticari çekiciliğini sınırladı.

432 projesinin başlangıçta 8086 serisinin yerini alması amaçlanmıştı. 1982'de sona erdi ancak Intel'in CPU tasarımlarını geliştirmesine ve geliştirmesine yardımcı oldu.

1982: 80286

Intel 80286 piyasaya sürüldüğünde gelişmiş bellek yönetimine ve güçlü güvenlik özelliklerine sahipti.

1991 yılına gelindiğinde 4 MIPS'yi aşan performansla 25 MHz'e kadar saat hızlarına ulaşıyordu.

Bu CPU, 134.000 transistöre ve 1.500 nm üretim ölçeğine sahipti ve IBM-PC AT ve AT PC klonlarında yaygın olarak kullanıldı.

Intel işlemcilerin gelişiminde Intel'in en ekonomik yongalarından biriydi.

Biliyor musun….

Yarı iletken teknolojisinde ve mikroelektronikte eleman boyutunu tanımlamak için kullanılan ölçüm birimi mikrometreden (μm) nanometreye (nm) değişmiştir.

Bu değişiklik, giderek daha karmaşık ve daha küçük bileşenlerin üretilmesini mümkün kılan üretim süreçlerindeki sürekli ilerlemeyi yansıtıyor.

Örneğin, entegre devreler ve işlemciler tartışılırken, bir çip üzerindeki transistörlerin ve diğer özelliklerin boyutu genellikle nanometre cinsinden ölçülür.

Mikrometreden nanometreye geçiş, yoğun şekilde paketlenmiş ve verimli elektronik bileşenlerin geliştirilmesini mümkün kılmaktadır.Bu, daha küçük ve daha güçlü cihazların oluşturulmasına yardımcı olur.

80286, önceki nesle göre muazzam performans artışı nedeniyle hala Intel işlemcilerin tarihinde bir dönüm noktası olarak hatırlanıyor.

2007 yılında Intel, yeni Atom CPU'nun nesil bazında Intel işlemciler listesinde 25 yıl sonra 80286'nın maliyet etkinliğiyle eşleşebilecek tek işlemci olduğunu söyledi .

Bu, bilgisayar sistemlerini fazla para harcamadan yükseltmek isteyen kişiler ve şirketler için onu en iyi seçenek haline getirdi.

1985-94: 386 ve 376

386DX CPU 1985 yılında piyasaya sürüldü ve 11,4 MIPS'ye kadar ulaşmak için 16 ila 33 MHz arasında değişen saat hızlarına sahip 275.000 transistöre (1.500 nm) sahipti.

Not:

MIPS veya Saniyede Milyon Talimat, bir işlemcinin hızını veya performansını ölçer.Bir bilgisayar işlemcisinin bir saniyede kaç tane makine düzeyinde talimat işleyebileceğini gösterir.

Daha yüksek bir MIPS puanı genellikle daha iyi performans anlamına gelir, ancak MIPS'in tek başına işlemcinin yeteneklerinin tam bir resmini vermediğini unutmayın.Genel performans aynı zamanda saat hızı, mimari ve talimat türü gibi diğer unsurlardan da büyük ölçüde etkilenir.

Bu , Intel işlemcilerin tarihinde 32 bit döneminin başlangıcıydı . 386SX 1988'de piyasaya sürüldü.

İşlemci, mobil ve uygun fiyatlı masaüstü sistemler için 1.000 nm tasarıma ve 16 bit veri yoluna sahipti. Her ikisi de 80387 piyasaya sürülene kadar 80287'yi kullandı ve hiçbirinin matematik yardımcı işlemcisi yoktu.

Intel'in 386SL'si (1990), çip üzerinde önbelleği, denetleyicisi ve 855.000 transistörüyle şirketin ilk dizüstü bilgisayar işlemcisiydi.

Intel Dizüstü Bilgisayar Pazar Payını Artırdı

Intel, notebook sektöründe pazar payını artırdı. Bu işlemci mobil cihazlar için tasarlandı ve pil ömrünü uzatmak için düşük güçte çalışmaya odaklandı.

20 ila 25 MHz arasında saat hızlarına sahipti. Gömülü sistemlere yönelik 376/386 ailesi, 386EX (1994) ve 376 (1989) ile tamamlandı.

Gömülü uygulamalar ve havacılık uygulamalarına olan talep nedeniyle Intel, tüketici bilgisayarları için artık gerekli olmasa da Eylül 2007'ye kadar 80386 serisini oluşturmaya devam etti.

İşlemcilerin evriminde 386SL , taşınabilir bilgi işlemin yolunu açtı.

1989: 486 ve i860

Intel'in 1989'da 486 CPU'yu piyasaya sürmesi, Intel işlemci tarihinde büyük bir gelişmeydi.

Bu mikroişlemci, Intel'in en popüler ve başarılı çipi haline geldi ve 70,7 MIPS ve 25 ila 100 MHz arasındaki saat hızlarıyla kişisel bilgisayar kullanımını dönüştürdü.

Intel , Azaltılmış Komut Seti Bilgi İşlem (RISC) işlemci endüstrisine girmek için aynı zamanda i860 işlemcisini de piyasaya sürdü .

Ancak i860 ve onun yerine geçen i960, temel komutları hızla işleme avantajlarına rağmen başarılı olamadı.

Bu, Intel'in dikkatini yaygın olarak kullanılan x86 mimarisine kaydırmasına neden oldu.

Not:

X86 mimarisi, Intel 8086 CPU'yu temel alan bir bilgisayar işleme mimarisidir.Bu tasarımlarda "32-bit" ve "64-bit" sözcükleri, bir işlemcinin aynı anda ne kadar veri işleyebileceğini etkileyen veri yolunun genişliğini ifade eder.

32 bitlik bir mimaride işlemci, verileri 32 bitlik parçalar halinde işleyebilir.Bu, aynı anda 32 bit'e kadar veriyi işleyebileceği anlamına gelir.Genellikle eski donanım ve yazılımlar için tasarlanmıştır.

64 bitlik bir mimaride CPU, verileri 64 bitlik parçalar halinde işleyebilir.Bu, aynı anda daha fazla verinin işlenebileceği ve bellek adreslerinin önemli ölçüde daha büyük olabileceği anlamına gelir.

Pentium'un Şafağı ve Ötesi

Intel, Pentium'u 1993 yılında piyasaya sürdü ve Intel işlemci tarihinin hayati bir parçası haline geldi.

Intel'in, işlemcilerine 486 adını veren ticari markanın AMD'ye karşı korunması nedeniyle Pentium'a geçtiği bildirildi.

Ancak Pentium işlemciler, güçlü performansları ve gelişmiş multimedya özellikleriyle bilgisayar endüstrisini dönüştürdü.

Kişisel bilgisayar kullanımına yeni bir standart getirdi ve daha sonraki Intel işlemci nesillerinin yolunu hazırladı.

İşte Pentium için Intel işlemcilerin zaman çizelgesi:

1993: Pentium (P5, i586)

P5 Pentium 1993 yılında 60 MHz'de piyasaya sürüldü ve 1996'da 200 MHz'e (P54CS) ulaştı. İlk 800 nm tasarımına 3,1 milyon transistör dahil edildi.

Bu sayı, 350 nm ölçeğin daha küçük olduğu 1996 versiyonunda 3,3 milyona çıktı.

P55C (multimedya uzantıları) 1997 yılında piyasaya sürüldüğünde, işlemcinin mimarisi 4,5 milyon transistör ve 233 MHz saat hızını içerecek şekilde geliştirildi.

Pentium MMX mobil modeli 1999 yılına kadar 300 MHz azami hıza sahip olarak mevcuttu.

Intel işlemcilerin zaman çizelgesi boyunca, her nesilde yeni özellikler ekleyerek ve saat hızlarını artırarak Pentium markasını geliştirmeye devam ettiler.

Şirket, 1997 yılında Pentium MMX'in piyasaya sürülmesiyle bir dönüm noktasına ulaştı. Bu, multimedya işleme ve gelişmiş multimedya performansı için özel talimatlar ekledi.

Bu ilerleme özellikle görüntü düzenlemeyi iyileştirdi, sorunsuz video oynatımı sağladı ve oyunların sürükleyici kalitesini artırdı.

1994-99: Intel Pentium III İşlemci ve Ondan Önce Gelen Sorunlar

Intel, 1994 yılında Lynchburg College'daki bir profesörün Pentium işlemcide bir sorun bulması üzerine büyük bir gerileme yaşadı.

Pentium FDIV hatası, belirli işlemler için bölünme sonuçlarının hatalı olmasına neden oldu, bu da ciddi eleştirilere yol açtı ve Intel'in itibarına zarar verdi.

Bu, Intel işlemci tarihindeki en büyük aksiliklerden biriydi. Ancak şirket sorunu hızla çözdü ve etkilenen kullanıcılara ücretsiz değiştirme olanağı sundu.

Beş yıl sonra Intel, 1999'da Pentium III CPU'yu piyasaya sürdü. Bu lansmanda benzersiz tanımlama için bir CPU Seri Numarası (PSN) vardı.

Bu tanımlama, tüketiciler arasında olası yasa dışı takip konusunda gizlilik endişelerine neden oldu. Bu endişelerin bir sonucu olarak Intel, PSN özelliğini işlemcilerine yerleştirmeyi bıraktı.

1995: Pentium Pro (P6, i686)

Çoğu kişi Pentium Pro'yu yanlış anladı, ancak Pentium 5'in yerini alması amaçlanmamıştı.

Pentium II Xeon'un iş istasyonu ve sunucu iş yükü odaklı öncüsü olarak hizmet vermesi gerekiyordu.

Dahili 350 nm olan Pentium Pro, 5,5 milyon transistör ve 150 ila 200 MHz arasında değişen hızlara sahip birden fazla model içeriyordu.

Benzersiz tasarımı, sıra dışı yürütmeye izin verdi ve 36 bit adres veri yolu, 64 GB'a kadar belleği destekledi.

ASCI Red süper bilgisayarındaki 1 teraflop performans sınırını aşarak popülerlik kazandı.

1997: Pentium II ve Pentium II Xeon

6. nesil P6 mimarisini temel alan Pentium II CPU, öncelikle tüketiciler için tasarlandı.

Geleneksel soketli cihazlardan koparak kartuşa benzeyen bir slot modülünü tanıttı.

İlk P6 sürümündeki sorunları giderdi ve 7,5 milyon transistörle (P6'dan 2 milyon daha fazla) 16 bit yürütmeyi önemli ölçüde geliştirdi.

Pentium II, MMX talimat setini Pentium II'nin öncülü olan Pentium'dan korudu. Pentium II ilk olarak 350 nm Klamath çekirdeği (233 ve 266 MHz) ile piyasaya sürüldü.

Ancak 1998 yılında 450 MHz saat hızına ulaşabilen 250 nm Deschutes çekirdeğine yükseltildi. Ayrıca Pentium Pro yükseltmeleri için bir Pentium II Overdrive da sundu.

Mobil Pentium II işlemcilerde hem 250 nm/180 nm Dixon hem de 250 nm Tonga çekirdekleri kullanıldı.

1998: Celeron

Celeron'lar modern işleme teknolojisini kullansa da, genellikle daha az önbellek gibi önemli düşüşlere sahiptirler ve yalnızca basit PC uygulamaları için uygundurlar.

Intel, Celerons sayesinde giriş seviyesi bilgisayar pazarında rekabet edebilir. Frekans aralığı masaüstü bilgisayarlar için 266 ila 300 MHz ve mobil cihazlar için 500 MHz'e kadardır.

Dolayısıyla, orijinal Celeron serisi, masaüstü bilgisayarlar için 250 nm Covington çekirdeğini ve dizüstü bilgisayarlar için 250 nm Mendocino çekirdeğini (L2 kalıp üzeri önbellek dahil 19 milyon transistör) kullandı.

Modern Celeronlar sürekli olarak güncellenmektedir ve mimarileri Sandy Bridge'den türetilmiştir.

1999: Pentium III ve Pentium III Xeon

Intel işlemcilerin evriminde şirket, gigahertz yarışında AMD'ye katıldı ve 1999'da Pentium III'ün piyasaya sürülmesiyle Transmeta'nın düşük güç mücadelesine yanıt verdi.

İlk olarak 250 nm'lik bir Katmai çekirdeği vardı. Bundan sonra 180 nm Coppermine ve Coppermine T çekirdekleri ve 130 nm Tualatin çekirdekleri vardı.

Entegre L2 önbelleği sayesinde transistör sayısı Katmai'de 9,5 milyondan 28,1 milyona çıktı. Tualatin ile saat frekansları 450 MHz ile 1.400 MHz arasında değişiyordu.

Intel'in ilk gigahertz sürümleri aceleyle piyasaya sürüldü ve bu da geri çağırma ve yeniden yayınlamaya yol açtı. Intel bu konuda eleştirildi.

CPU saat hızı ölçeklendirmesine olanak sağlayan SpeedStep, ilk kez 2000 yılında Mobile Pentium III ile tüketicilerin beğenisine sunuldu.

Transmeta Crusoe CPU'nun tanıtılmasından kısa bir süre sonra yapılan tanıtım, rekabet baskısı söylentilerini artırdı.

Pentium adıyla ilişkilendirilen Pentium III Xeon, 1999 yılında Tanner çekirdeğiyle birlikte piyasaya çıktı.

Biliyor musun…

1990'ların sonunda ve 2000'lerin başında AMD ve Intel, gigahertz yarışı olarak bilinen ve CPU saat hızlarını artırmaya odaklanan bir yarışmaya katıldılar.

Daha yüksek gigahertz değerlerinin gelişmiş performansa karşılık geldiğine inanılsa da, bu yöntemin daha fazla güç ve ısı üretimi gibi dezavantajları vardı.

Sonunda her iki şirket de odak noktasını daha fazla çekirdek sunmaya, verimliliği artırmaya ve genel olarak işlemci mimarisini iyileştirmeye kaydırdı.Günümüzün CPU performans değerlendirmesi, saat hızından daha fazlasını dikkate alan daha kapsamlı bir yaklaşım benimsiyor.

2000: Pentium 4

2000 yılında Pentium 4, Intel işlemcilerin zaman çizelgesinde çok önemli bir değişime işaret etti. 180 nm Willamette çekirdeği (42 milyon transistör) ile piyasaya sürüldü.

Netburst mimarisi, saat hızı ölçeklenebilirliği için planlandı ve 2010 yılına kadar 20 GHz öngörülüyordu. Ancak daha yüksek saat hızlarıyla birlikte akım kaçağı ve güç tüketimi hızla arttığından sınırlamalar oluştu.

1,3 GHz'den başlayarak 2005 yılında 90 nm Prescott çekirdeği (125 milyon transistör) ile 3,8 GHz'e ulaştı.

Pentium 4 serisi, 2005 yılında Mobile Pentium 4-M, Pentium 4E HT (Hyper-Threading) ve Pentium 4F (65 nm Cedar Mill core) gibi modellerle karmaşık bir hal aldı.

Pentium 4'ün yerini alması planlanan Tejas iptal edildi ve bu da Core mimarisine yol açtı. Bu, işlemcilerin gelişiminde verimlilik odaklı önemli bir değişime yol açtı.

2001: Xeon

180 nm Foster çekirdeği ve 1,4 ile 2 GHz arasında değişen saat hızlarıyla Netburst mimarisi, Pentium markası olmayan ilk Xeon'da kullanıldı.

Netburst mimarisi, Nocona, Irwindale, Cranford, Potomac, Paxville, Dempsey ve Tulsa dahil olmak üzere farklı çekirdek sayılarına sahip eksiksiz bir Xeon işlemci portföyünün tanıtıldığı 2006 yılına kadar devam etti.

Intel, güç tüketimiyle ilgili endişelere yanıt olarak mimarisini yeniden tasarladı ve Netburst Xeon'ları çift çekirdekli Dempsey CPU ile tamamladı.

32 nm Sandy Bridge ve Sandy Bridge-EP mimarisini temel alan modern Xeon'lar, 10'a kadar çekirdeğe, 3,46 GHz saat hızına ve 2,6 milyara kadar transistöre sahiptir.

2001: İtanyum

Itanium, i860 ve iAPX 432 ilkelerine göre modellendi ve uzun süre yanlış anlaşıldı.

Başlangıçtaki şüphelere rağmen güçlü destekçiler tarafından desteklendi ve kullanımına devam edildi.

Itanium, 2001 yılında Intel'in ilk 64 bit CPU'su olarak piyasaya sürüldüğünde, 32 bit performans kısıtlamaları eleştirilere maruz kaldı.

320 milyon transistör ve 733 MHz ile 800 MHz saat frekansıyla 180 nm Merced çekirdeği piyasaya çıktı.

İlk olarak 2002'de piyasaya sürülen Itanium 2, 2010 yılına kadar yalnızca düzensiz güncellemeler gördü.

Çekirdekleri McKinley, Madison, Deerfield, Hondo, Fanwood, Montecito, Montvale ve Tukwila'yı içeriyordu; 2 milyardan fazla transistöre ve 24 MB'lık büyük bir ön belleğe sahipti.

2002: Hyper-Threading

2002 yılında Intel, Hyper-Threading Teknolojisini tanıtarak masaüstü CPU'lardaki işlemcilerin evriminde bir atılım gerçekleştirdi.

Hyper-Threading ilk olarak Xeon ve Pentium 4 CPU'larda tanıtıldı; bu, iki iş parçacığının aynı anda çalışmasına olanak tanır ve hızı %30'a kadar artırabilir.

Bu teknoloji, Pentium D, Atom, Core i-Serisi ve Itanium CPU'lar gibi daha sonraki Intel işlemcilerinde mevcut olmaya devam ediyor ve işlem gücünün artırılmasına yardımcı oluyor.

Not:

Hyper-Threading Teknolojisi (HTT), tek bir çekirdek üzerinde birden fazla iş parçacığının aynı anda çalışmasını sağlayarak performansı artıran bir işlemci teknolojisidir.Çekirdeği sanal çekirdeklere bölerek talimatların paralel olarak yürütülmesine olanak tanır.

Bu, genel olarak verimliliği ve kaynak kullanımını artırır ve CPU'nun aynı anda çok sayıda görevi yerine getirmesine olanak tanır.AMD, bunun uygulanmasını Eşzamanlı Çoklu İş Parçacığı (SMT) olarak adlandırırken Intel buna Hyper-Threading Teknolojisi (HTT) adını veriyor.

İlgili: Windows Bilgisayarımda Hangi CPU'ya Sahip Olduğumu Nasıl Kontrol Edebilirim?

2003: Pentium M

Daha az güç tüketen 130 nm Banias çekirdeği ile Intel, mobil bilgisayar kullanımı için 2003 yılında Pentium M 700 serisini piyasaya sürdü.

Bu işlemci, Mooly Eden'in İsrailli tasarım ekibinin liderliği sayesinde saat hızı yerine güç verimliliğini vurguladı.

Banias'ın TDP'si, 900 MHz'den 1,7 GHz'e kadar değişen saat hızlarıyla 24,5 watt'a düşürüldü; bu, Pentium 4 Mobile'ın 88 watt'ına göre önemli bir azalmaydı.

140 milyon transistöre ve 2,13 GHz'e varan saat hızlarına sahip 90 nm Dothan versiyonu, TDP'yi daha da 21 watt'a düşürdü.

Dothan'ın değiştirilmesinin ardından Yonah, 2006 yılında Core Duo ve Core Solo'ya dönüştü ve Intel'in geleceğini 4004, 8086 ve 386'ya benzer bir şekilde etkiledi.

2005: Pentium D

Pentium D, Intel işlemci neslinin 2005 yılında piyasaya sürülen ilk çift çekirdekli CPU'larından biriydi.

Pentium D 800 serisinin ilk baskısı, Netburst mimarisini korurken iki Northwood çekirdeğinin 90 nm'lik versiyonu olan Smithfield çekirdeğini kullandı.

Daha sonra iki Cedar Mill çekirdeğine sahip 65 nm Presler oldu.

Extreme Edition'lar, tüketici masaüstü CPU'ları için rekor kıran 130 watt'lık güç tüketimiyle üretildi (sunucu işlemcileri 170 watt'a ulaştı).

Maksimum saat hızını 3,73 MHz'de sınırladı. Prescott'un 376 milyon transistörü varken, Smithfield'ınki 230 milyondu.

Not:

Çift çekirdekli işlemci, tek bir yonga üzerinde iki ayrı işlem birimine sahip bir CPU türüdür.Talimatları aynı anda yürütme yeteneği, genel sistem performansını ve çoklu görev yeteneklerini artırır.

2006: Çekirdek 2 Duo

AMD'nin popüler Athlon X2 ve Opteron işlemcilerine Intel'in tepkisi Core 2 Duo oldu.

Intel, 65 nm Conroe masaüstü işlemcisini, T7000 serisini ve Xeon 5100 serisini piyasaya sürdükten sonra hızla dört çekirdekli modelleri piyasaya sürdü.

Bu mikro mimari değişikliği nedeniyle şirket büyük bir yeniden yapılanma ve yeniden konumlandırma sürecinden geçti.

2006 yılında Conroe, 1,2 GHz'den 3 GHz'e kadar değişen saat hızları ve 291 milyon transistörle performans liderliğini geri aldı.

Daha sonra, 2008'de CPU'lar, Intel'in tik-tak temposuna uyacak şekilde 45 nm Penryn'in küçültülmesiyle karşılaştı.

2007: Intel vPro

2007 yılında Intel, donanım yeniliklerinin belirli işlemcilere entegre edildiği tanıtım amaçlı bir terim olan vPro'yu piyasaya sürdü.

Hyper-Threading, Aktif Yönetim Teknolojisi (AMT), Turbo Boost 2.0 ve VT-x gibi teknolojilerin tamamının tek bir pakette toplandığı vPro, öncelikle kurumsal kullanıma yönelikti.

Bir sistemin vPro'yu kullanabilmesi için vPro teknolojisini destekleyen bir CPU'ya, yonga setine ve BIOS'a sahip olması gerekir. vPro'da bulunan teknolojiler arasında Sanallaştırma Teknolojisi (VT) bulunmaktadır.

Yazılım sanallaştırmaya göre daha az performans ek yüküyle birden çok iş yükünü yalıtılmış olarak çalıştırmak için donanım tabanlı bir çözümdür.

Bir diğeri , güvenli bir güven zinciri oluşturan ve Güvenilir Platform Modülü'nü (TPM) kullanarak bilgisayarın orijinalliğini sağlayan Güvenilir Yürütme Teknolojisidir (TXT).

Sonuncusu, bilgisayar kapalıyken bile uzaktan erişim ve yönetimi mümkün kılan Aktif Yönetim Teknolojisidir (AMT).

Modern Intel İşlemci Nesilleri

Aşağıda mevcut nesillere ait Intel işlemcilerin zaman çizelgesi yer almaktadır:

2008: Çekirdek i-Serisi

Intel, Nehalem mikro mimarisini ve 45 nm üretim sürecini kullanarak Core i3, i5 ve i7 işlemcilerini 2008 yılında piyasaya sürdü.

Intel CPU'ların Celeron, Pentium Core ve Xeon markaları bu mimari üzerine inşa edildi ve daha sonra 2010 yılında 32 nm'ye küçültüldü.

Westmere mimarisi, 3,33 GHz'e kadar saat hızlarına ve 2,3 milyar transistöre sahip sekiz adede kadar çekirdeği destekleyebilir.

2010: Core i3, i5, i7 İşlemciler

Intel, 2010 yılında dizüstü bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarlar ve entegre cihazlar için Intel Turbo Boost Teknolojisini içeren yeni Intel Core CPU serisini piyasaya sürdü.

Yeni Intel işlemci nesilleri artık entegrasyon ve akıllı performansı içeriyordu.

Tanıtımla birlikte şirketin 32 nanometre (nm) üretim süreci olan yeni Intel Core i7, i5 ve i3 CPU'lar piyasaya sürüldü.

İlk defa, yüksek çözünürlüklü grafikler Intel tarafından üretilip teslim edilen bir işlemciye entegre edildi.

32nm teknolojisi ve ikinci nesil yüksek k metal kapı transistörleri, 2010 Intel Core işlemcilerde yer aldı ve 25'ten fazla platform ürününü içeriyordu.

Bu, hızı artırdı ve enerji kullanımını azalttı.

2012: Intel SoC'ler

Intel, Atom SoC'lerini 2012'nin ortasında çip üzerinde sistem (SoC) endüstrisine tanıttı. Daha eski CPU'lara dayanmasına rağmen, ilk Atom SoC'ler ARM tabanlı rakipleriyle rekabet etmekte sorun yaşadı.

22nm Silvermont tabanlı Baytrail Atom SoC'lerin 2013 sonlarında piyasaya sürülmesi bir dönüm noktası oldu.

4 watt kadar düşük TDP'lere sahip bu orijinal SoC'ler, sunucular için Avoton gibi, tabletler ve dizüstü bilgisayarlar için gereken her bileşeni içeriyordu.

Intel, 2014 yılında ultra düşük güçlü Haswell mimarisi Y SKU son ek CPU'larını piyasaya sürerek üst düzey tablet pazarına girdi.

2013: Core i-Serisi – Haswell

Intel, 2013 yılında Core i-Serisi'ni yenilediğinde Sandy Bridge mimarisinin yerini 22nm Haswell mikro mimarisi aldı.

Ultrabook'larda ve ileri teknoloji tabletlerde görülen düşük güçlü CPU'lar (10 ila 15 watt TDP) için Haswell, Y SKU son ekini tanıttı.

Haswell-EP Xeon CPU'lar 5,69 milyar transistöre ve 4,4 GHz'e kadar saat frekanslarına sahip 18 adede kadar çekirdeğe sahipti.

Saat hızlarını ve termal arayüz malzemesini iyileştiren Devil's Canyon yenilemesi, 2014 yılında Intel tarafından piyasaya sürüldü.

Giriş seviyesi masaüstü CPU'lar dışında, 2014 Broadwell kalıbının 14nm'ye küçültülmesi Haswell CPU'larla bir arada mevcuttu.

2015: Broadwell'in

2015 yılında dördüncü nesil işlemciler 14nm'ye taşınan varsayılan bir mimariye sahipti.

Önceki modele göre %37 daha az yer kaplayan Broadwell, daha hızlı uyanma süreleri ve 1,5 saat daha uzun pil ömrü sunuyordu.

Ayrıca iki kanallı DDR3L-1333/1600 RAM'i desteklemek için 1150 LGA soketi kullanarak grafik performansını artırdı.

2016: Kaby Gölü

Kaby Lake, “tik-tak” modelinden sapan ilk Intel işlemciydi. IPC değerlerini aynı tutarken daha yüksek CPU saat hızları ve değişiklikleri getirdi.

Intel donanımının Windows 8 veya önceki sürümlerle ilk kez uyumsuz olması nedeniyle bu önemliydi.

Xeon dışında Core, Pentium ve Celeron CPU'lara güç veriyordu ve 4K videoları işlemede mükemmel bir performans sergiliyordu. 2017'nin başlarında Intel, DDR4-2666 RAM'i destekleyen R sürümlerini piyasaya sürdü.

2017: Buz Gölü

Core tabanlı Coffee Lake'in piyasaya sürülmesinin ardından Intel, 2017 yılında 10. nesil Ice Lake'i piyasaya sürdü.

10 nm teknolojisiyle Ice Lake tasarımı, Thunderbolt 3 ve Wi-Fi 6 desteğini sunarak artan bağlantı ve aktarım hızlarını öne çıkardı.

Maksimum 3,7 GHz CPU saat hızı ve 40 çekirdeğe kadar çıkan Core ve Xeon işlemci çeşitleriyle gelen SP modeli, Nisan 2021'de piyasaya sürüldü ve 1 teraflopun üzerinde işlem hızına ulaştı.

2021'den beri Xeon Silver, Gold ve Platinum modelleri mevcuttur. Ancak 2019 Intel Core i3/i5/i7 işlemciler hâlâ mevcuttur.

2020: Kaplan Gölü

Intel'in Tiger Lake serisi mobil işlemcileri Ice Lake serisinin yerini alıyor. Bu CPU'lar, Skylake'ten bu yana Celeron, Pentium, Core ve Xeon markalarını ortaklaşa tanıtan ilk CPU'lardır.

Çift ve dört çekirdekli modellerde gelirler. Tiger Lake çipleri, özellikle ince oyun dizüstü bilgisayarları için tasarlandı ve saniyede 100 kare maksimum yenileme hızı sunuyor.

Core i9-11980HK maksimum 5 GHz takviye saat hızına sahiptir.

2021: Kızılağaç Gölü

Alder Lake, güçlü P-çekirdeklerini (Golden Cove Performance çekirdekleri) ve etkili E-çekirdeklerini (Gracemont yüksek verimli çekirdekleri) tek bir pakette birleştiren son teknoloji hibrit mimarisiyle büyük bir gelişmedir.

Bu mimari, geleneksel CPU'lara göre daha yüksek performans sağlarken enerji verimliliğini de korur.

Alder Lake, Wi-Fi 6E ve Thunderbolt 4 içeren yeni LGA 1700 Soketini tanıtıyor.

Önceki nesle göre %18 IPC artışıyla oyun performansını ve enerji verimliliğini artırmak Alder Lake'in en büyük önceliğidir.

İlgili: CPU Çekirdeklerinin Açıklaması: Çekirdekler Performansı Etkiler mi?

2022: Raptor Gölü

Raptor Lake, performans ve Gracemont verimlilik çekirdekleri için yeni Raptor Coves ile ikinci nesil hibrit mimariyi kullanıyor.

Raptor Lake işlemcileri de tıpkı Alder Lake işlemcileri gibi LGA 1700 soketini kullanıyor ve 10 nm boyutunda.

Raptor Lake CPU'ları, 24 çekirdeğe kadar destek sağlayan ilk Intel Core işlemciler olmaları açısından önemli bir kilometre taşını temsil ediyor.

LGA 1700 soketi, 5600MHz'e kadar çalışabilen DDR5 RAM'i destekler.

2023: Meteor Gölü

Intel'in Meteor Lake işlemcileri performans (P-çekirdekleri) için Redwood Cove çekirdeklerini ve verimlilik (E-çekirdekleri) için Crestmont çekirdeklerini kullanır.

Bu işlemciler, kolaylaştırılmış üretim, özelleştirme, daha hızlı üretim ve olası maliyet tasarrufları göz önünde bulundurularak yonga tasarımlarına sahiptir.

Meteor Lake ailesindeki H serisi ve U serisi işlemciler, performans ve pil verimliliği için optimize edilmiş farklı çekirdek sayılarına ve saat hızlarına sahiptir.

Meteor Lake, yapay zekayı Arc GPU'nun Xe çekirdekleri ve özel bir NPU ile entegre ediyor. Yapay zeka performansı umut verici. Bazı kıyaslamalarda Intel işlemcili rakip dizüstü bilgisayarları geride bırakıyor.

Çözüm

Bu kılavuzda Intel işlemcilerin geçmişini ele aldık. Intel mikroişlemcilerinin gelişimi şaşırtıcıydı; her yeni nesil bir öncekinin başarılarının üzerine inşa ediliyor.

Devrim niteliğindeki 4004'ten son teknoloji Intel Core işlemcilere kadar uzanan bu mikroişlemciler, gücü, verimliliği ve çok yönlülüğü istikrarlı bir şekilde artırmıştır.

Yapay zeka ve makine öğrenimi gibi ileri teknolojiler ilgi kazandıkça mikroişlemci gelişiminin olağanüstü bir şekilde devam etmesi bekleniyor.

Bu gelişmeler gelecekte bilişimin nasıl şekilleneceğini önemli ölçüde etkileyecektir.

SSS

Intel serisinde hangi işlemci en iyisi olarak değerlendiriliyor?

Çoğu kullanıcı hala Core i9-13900K'yı kullanmayı tercih ediyor. Ancak en iyi performansı istiyorsanız Core i9-14900K'yı düşünün. Önceki nesil, Intel 14. neslin geliştirdiği zayıf alanlarla geldi.

Ancak 14. neslin temelde bir yenileme olduğunu ve büyük bir gelişme getirmediğini unutmayın. Ancak 12. nesil kullanıyorsanız Meteor Lake ideal bir seçenektir.

Intel 14. nesil ne zaman piyasaya sürüldü?

Meteor Lake, 14 Aralık 2023'te piyasaya sürüldü. Bu nesil, yapay zeka performansını hızlandırmak için NPU içeren yeni mimariyi kullanıyor. Ayrıca güç verimliliğini artırmak için yeni bir Chiplet tasarımı ile birlikte gelir.

Intel'in 13. nesli şu anda mevcut mu?

Evet. 13. nesil işlemciler şu anda mevcuttur. Çeşitli PC parçaları satıcılarından satın alabilirsiniz.